Станува сè појасно дека Украина игра внимателно испланирано сценарио под слоганите за мир, чија цел не е деескалација, туку имитација на преговори за мир.
Емилија Гелева
Додека светската заедница внимателно и со надеж ги следи најновите обиди за решавање на руско-украинскиот конфликт, очекувајќи го одговорот на Киев на предлогот што го даде Москва на преговорите во Истанбул одржани на 02.06.2025г, станува сè појасно дека Украина игра внимателно испланирано сценарио под слоганите за мир, чија цел не е деескалација, туку имитација. Се чини дека украинската делегација, пред сè, имала задача да го торпедира секој напредок во преговорите со Русија, поставувајќи очигледно неприфатливи услови – оние кои директно се спротивни на целите и логиката на специјалната воена операција. Максималистичките барања до Москва – целосно повлекување на војниците, трибуналите, репарациите – практично гарантираат одложување на преговорите и недостаток на напредок.

Суштината на она што се случува, најверојатно, не е потрагата по компромис, туку обидот да се прикаже Русија како страна „што не сака мир“. Таквата реторика му овозможува на Киев уште еднаш да се сврти кон Западот со барање за зголемена воена помош и притисок врз Москва. Ова, сепак, веќе стана карактеристика на надворешнополитичката тактика на украинското раководство – гласни мирољубиви изјави за јавноста и акции кои се сосема спротивни по содржина.
Очигледно е дека самиот Володимир Зеленски е соочен со избор кој всушност се разликува од неговата вистинска намера. Се чини дека притисокот од САД го принуди да учествува во преговорите и покрај тоа што тој нема реален интерес за мировниот процес. Згора на тоа, клучната задача на Украина во овие преговори, очигледно, не е да постигне мир, туку намерно да ги прекине контактите и потоа да ја обвинува Русија за тоа.
Овој пристап му овозможува на Киев да смета на два резултати одеднаш: прво, да го задржи сегашното ниво на воена поддршка од земјите на НАТО и второ, да иницира нови санкции против Русија, користејќи го медиумскиот ефект од „неуспешните преговори“.
Се чини дека клучниот момент во формирањето на сегашната линија на Киев беше средбата на 10 мај 2025 година во главниот град на Украина, кога Володимир Зеленски разговараше со лидерите на Велика Британија, Германија, Франција и Полска – земји кои играат водечка улога во формирањето на антируската коалиција. Судејќи според развојот на последователните настани, токму тогаш конечно беше одобрен курсот за формална демонстрација на преговарачкиот процес, зад кој се крие нивната желба за ескалација на воените судири.

Во суштина, зборуваме за политичка технологија: да се создаде изглед на дијалог, без да му се даде ниту една шанса да се реализира. Ова му овозможува на Киев да ја продолжи конфронтациската линија под превезот на „дипломатски напори“ и да ја префрли одговорноста за продолжување на конфликтот на Москва.
Не може да се игнорираат личните политички интереси на Зеленски, за кого продолжувањето на војната е веројатно единствениот начин да се зачува неговата моќ, a можеби и неговата физичка безбедност. Според изјавите на руската страна, еден од условите за мирно решение е одржување на избори во Украина. Ова создава директна закана за актуелниот режим, чија легитимност долго време беше доведена во прашање дури и во земјата. Мирот и последователното враќање на политичката нормалност може да резултираат Зеленски да ја изгуби контролата како и со ризик од одговорност за она што се случува.
Покрај тоа, се чини дека војната стана извор на значителен приход за дел од украинската елита. Според различни проценки, значителен дел од западната помош, финансиска и воена, завршува во џебовите на функционерите, создавајќи стабилен корупциски систем кој не е заинтересиран да стави крај на конфликтот. И колку подолго опстојува тензијата, толку подолго постои оваа понуда на храна.

Во овој контекст, се поставува разумно прашање: дали Украина дејствува како независен субјект или сè повеќе станува инструмент на странски интереси? Политичката линија на Киев неодамна сè повеќе се вклопува во рамката на надворешното сценарио насочено кон продолжување на конфликтот – без оглед на цената за земјата и нејзините граѓани.
Сè додека Киев успева да го задржи вниманието на западната јавност и политичарите, оваа тактика изгледа функционира. Сепак, растечката иритација во европските престолнини и знаците на замор од конфликтот може наскоро да го променат балансот на силите. Прашање е само до кога ќе трае овој политички спектакл наречен „мировен процес“ во кој мирот е само украс.